काठमाडौं । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयबाट अनुदान लिएका झण्डै चार दर्जन संस्थाहरुले करोडौं रकम हिनामिना गर्दा समेत सम्बन्धित निकायले चसो नदेखाउँदा मन्त्रालयको लगानी बालुवामा पानी जस्तै बनेको छ । मन्त्रालयबाट अनुदान लिएर त्यसको हिसाब फर्छ्यौट नगर्ने एनजिओ तथा सामुदायिक अस्पतालहरुको बेरुजु ५० करोडमाथि रहेको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७१/०७२ देखि ०७६/०७७ सम्म ४६ वटा विभिन्न सामुदायिक अस्पताल र एनजिओहरुले मन्त्रालयबाट लिएको अनुदानमध्येबाट ५० करोड १९ लाख ९१ हजार ७ सय १६ रुपैयाँ बेरुजु छ । यसरी करोडौं रकम बेरुजु हुँदा पनि मन्त्रालयले तिनै संस्थाहरुलाई पुनः रकम अनुदान दिंदा हिनामिना भएको हो ।

पछिल्ला ८ वर्षमा विभिन्न संस्थाहरुले पटक-पटक गरी झण्डै एक अर्ब रुपैयाँ अनुदान लिएका थिए । जसमध्ये ४६ वटा संस्थाले ५० करोड १९ लाख ९१ हजार ७ सय १६ रुपैयाँको हिसाब किताब नै बुझाएका छैनन् । हिसाब नबुझाउने अधिकांश संस्थाले दुई पटकभन्दा बढी अनुदान लिएका छन् । हिसाब किताव नबुझाउने संस्थाहरुलाई नै मन्त्रालयले पुनः अनुदानमा रकम दिएकाले ठूलो आर्थिक चलखेल भएको मन्त्रालय स्रोतको दावी छ । आर्थिक चलखेलकै कारण हिसाब नबुझाउनेहरुले पनि पुनः अनुदान पाएको स्रोतले दावी गरेको हो ।

४६ वटा संस्थामध्ये हेल्थकेयर फाउण्डेसन नेपालको सबैभन्दा बढी बेरुजु छ । उसको एउटै संस्थाले दुई वटा नाममा ९ करोड अनुदान लगेर त्यसको हिसाब नै बुझाएको छैन् । मन्त्रालयकाअनुसार उक्त संस्थाले राष्ट्रिय मिर्गौला रोग उपचार केन्द्रको नाममा २०७५/७६ को ३ करोड रुपैयाँ अनुदान लिएको थियो । त्यसको हिसाब नबुझाइकनै आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा थप ६ करोड रुपैयाँ अनुदान लगेको छ । यी दुवै आर्थिक वर्षको हिसाब किताब फर्छ्यौट गरेको छैन ।

त्यसैगरी धुलिखेल सामुदायिक अस्पतालले पनि तीन आर्थिक वर्षमा ८ करोड ९४ लाख ८० हजार रुपैयाँ अनुदान लिएकोमा कुनै पनि हिसाब मन्त्रालयलाई बुझाएको छैन । यस्तै, बीएण्डबी अस्पतालका सञ्चालक डा. अशोक बाँस्कोटा फाउण्डर रहेको बनेपास्थित बिकलांग मित्र समूहले लिएको ४ करोड रुपैयाँ अनुदानको पनि हिसाब बुझाएको छैन । त्यसो त कांग्रेस नेतृ सितादेवी यादवका श्रीमान स्व. चन्द्रनारायण यादवको स्मृतिमा स्थापना भएको सिरहास्थित चन्द्रनारायण मेमोरियल ट्रष्ट अस्पताल ले पनि दुई आर्थिक वर्षमा ३ करोड रुपैयाँ लिएकोमा बेरुजु फर्छ्यौट गरेको छैन ।

यी हुन् बेरूजु फर्छ्यौट नगर्ने ४६ संस्था
१. रेयुकाई मासुनामा आँखा अस्पताल – २०७४/०७५ र ०७५/०७६ को १ करोड ८७ लाख ५६ हजार रुपैयाँ
२. राष्ट्रिय मिर्गौला रोग उपचार केन्द्र – २०७५/७६ को ३ करोड रुपैयाँ ।
३. स्पाइनल इन्जुरी पुनः स्थापना केन्द्र काभ्रे – २०७४/०७५ को ३० लाख १७ हजार रुपैयाँ
४. हेल्थकेयर फाउण्डेसन नेपाल – २०७६/०७७ को ६ करोड रुपैयाँ
५. सुदूरपश्चिमाञ्चल सामुदायिक अस्पताल – ०७४/०७५ को २९ लाख ५६ हजार रुपैयाँ
६. सामुदायिक प्राकृतिक चिकित्सालय नवलपरासी – २०७४/०७५ र ०७६/०७७ को ८३ लाख २५ हजार रुपैयाँ ।
७. सुजुङ अस्पताल दीपायल डोटी – ०७४/०७५ को ३३ लाख २५ हजार रुपैयाँ
८. सुष्मा कोइराला मेमोरियल अस्पताल – ०७४/०७५ को ३५ लाख १० हजार रुपैयाँ
९. शहीद स्मृति सामुदायिक अस्पताल विकास केन्द्र नवलपरासी – ०७४/०७५ को ३३ लाख ८७ हजार रुपैयाँ
१०. सहोदर अस्पताल लमजुङ – ०७४/०७५ को ३० लाख ७९ हजार रुपैयाँ
११. शहीद मेमोरियल अस्पताल सहकारी संस्था कलंकी – ०७१/०७२ को ९० लाख ४१ हजार रुपैयाँ
१२. ओमरारा हेल्थ फाउण्डेसन मुगु – ०७३/०७४ को ७९ लाख ९२ हजार रुपैयाँ
१३. आँपपिपल अस्पताल गोरखा – ०७३/०७४ को ९१ लाख ११ हजार रुपैयाँ
१४. आँधीखोल विकास तथा वातावरण स्वच्छता समूह स्याङजा – ०७३/०७४ र ०७४/०७५ को ९२ लाख ८७ हजार ५ सय रुपैयाँ
१५. आईएनएफ साइनिङ अस्पताल बाँके – ०७४/०७५ को ४० लाख ६४ हजार रुपैयाँ
१६. अपी अस्पताल डडेल्धुरा अमरगढी – ०७३/०७४ को १ करोड २३ लाख रुपैयाँ
१७. भक्तपुर क्यान्सर अस्पताल – ०७४/०७५ को २९ लाख ५६ हजार रुपैयाँ
१८. नेपाल अपांग संघ – ०७६/०७७ को ७२ लाख रुपैयाँ
१९. नेपाल अर्थोपेडिक अस्पताल जोरपाटी  ०७४/०७५ र ०७५/०७६ को ५९ लाख ४० हजार रुपैयाँ
२०. नेपाल चिकित्सक संघ – ०७५/०७६ को ९९ लाख ३० हजार रुपैयाँ
२१. नेपाल हृदयरोग प्रतिष्ठान – ०७१/०७२ को १३ लाख ४२ हजार ३ सय ४९ रुपैयाँ
२२. नेपाल नेत्रज्योति संघ उदयपुर – ०७५/०७६ को १ करोड रुपैयाँ
२३. नमुना सामुदायिक अस्पताल विकास समिति लमजुङ – ०७३/०७४ को ३७ लाख ५६ हजार रुपैयाँ
२४. जनसेवा सामुदायिक अस्पताल खोटाङ – ०७३/०७४ को ७५ लाख रुपैयाँ
२५. जन्मभूमी स्वास्थ्य र विकास सहकारी संस्था – ०७१/०७२ को २९ लाख ९९ हजार ७ सय रुपैयाँ
२६. जलजला सामुदायिक अस्पताल रोल्पा – ०७४/०७५ को ३१ लाख ४० हजार रुपैयाँ
२७. बयलपाटा अस्पताल अछाम – ०७४/०७५ को ५२ लाख ९६ हजार रुपैयाँ
२८. पन्चकन्या कम्युनिटी अस्पताल नुवाकोट – ०७४/०७५ को ३५ लाख १० हजार रुपैयाँ
२९. सिद्धि स्मृति प्रतिष्ठान भक्तपुर – ०७४/०७५ को २५ लाख ५० हजार रुपैयाँ
३०. डिसिडब्लुसी सामुदायिक अस्पताल काभ्रे – ०७३/०७४ र ०७४/०७५ को १ करोड १० लाख ७१ हजार रुपैयाँ
३१. दियालो सामुदायिक अस्पताल – ०७४/०७५ को ३० लाख ८९ हजार रुपैयाँ
३२. निजगढ सामुदायिक अस्पताल बारा – ०७४/०७५ को २७ लाख ७१ हजार रुपैयाँ
३३. बिकलांग मित्र समूह – ०७६/०७७ को ४ करोड रुपैयाँ
३४. पिपुल्स सामुदायिक अस्पताल लम्की – ०७४/०७५ को ३३ लाख २५ हजार रुपैयाँ
३५. युनाइटेड मिसन अस्पताल पाल्पा – ०७३/०७४ र ०७४/०७५ को १ करोड १३ लाख २९ हजार रुपैयाँ
३६. एपेक्स बडी फर आइ हेल्थ – ०७५/०७६ र ०७६/०७७ को ३३ लाख २७ हजार रुपैयाँ
३७. चौरजहारी अस्पताल रुकुम – ०७३/०७४ र ०७४/०७५ को १ करोड ७० लाख ८६ हजार रुपैयाँ
३८. चन्द्रनारायण यादव मेट्रानिटी अस्पताल सिरहा – ०७५/०७६ र ०७६/०७७ को ३ करोड रुपैयाँ
३९. कालिका अस्पताल स्याङजा – ०७४/०७५ को ३८ लाख १८ हजार रुपैयाँ
४०. कपिलवस्तु सामुदायिक अस्पताल ०७४/०७५ को २८ लाख ९४ हजार रुपैयाँ
४१. कीर्तिपुर सामुदायिक स्वास्थ्य केन्द्र – २०७१/०७२ को ७ लाख रुपैयाँ
४२. गण्डकी ग्रामीण सामुदायिक अस्पताल स्याङजा – ०७४/०७५ को २६ लाख ४८ हजार रुपैयाँ
४३. गौतमबुद्ध सामुदायिक मुटु अस्पताल – ०७४/०७५ को ३० लाख १७ हजार रुपैयाँ
४४. गुन्जसिंह सामुदायिक अस्पताल चितवन – ०७४/०७५ को ३७ लाख ५६ हजार रुपैयाँ
४५. गल्याङ सामुदायिक स्वास्थ्य केन्द्र स्याङजा – ०७४/०७५ को २८ लाख ९४ हजार रुपैयाँ
४६. धुलिखेल अस्पताल – ०७४/०७५, ०७५/०७६ र ०७६/७७ को ८ करोड ९४ लाख ८० हजार रुपैयाँ