काठमाडौं । चीनले हुम्लामा नेपाली भूमि नमिचेको दाबी गरेको छ । हालै निर्माण गरिएका भवनहरु चिनियाँ भूमिभित्रै रहेको चिनियाँ पक्षले जनाएको छ । हालै निर्माण भएको नयाँ गाउँ चीनको अलिको बुराङ भन्ने स्थानमा पर्ने उनीहरुले बताएका छन् ।

हुम्ला जिल्लामा चीनले आफ्नो जग्गामा अतिक्रमण भएको आरोप लगाएको ती भवनहरू चिनियाँ इलाकामा पर्छन् र वास्तवमा अलीको बुराङमा भर्खरै निर्मित गाउँ हो, दक्षिण पश्चिममा चीनको तिब्बत स्वायत्त क्षेत्र, बुराङका एक अधिकारीले उल्लेख गरे ।

चीनको सरकारी मुखपत्र  ग्लोबल टाइम्ससँग बुराङका विदेशी मामिला निर्देशक बाकीले मे महिनामा सो भवनहरु निर्माण गर्नुभन्दा पहिला सेना र सर्वेका अधिकारीहरुले सो भवन निर्माण चिनियाँ भूभागभित्र नै बनोस् भनी विस्तृत सर्बे र म्यापिङ गरेको बताएका छन् ।

गाउँ पूर्ण रूपमा चिनियाँ क्षेत्र भित्र पर्छ, र नजिकको भवन चीन-नेपाल सीमा देखि एक किलोमिटर टाढा छ, बाकीले भने, ‘नयाँ गाउँको निर्माण लगभग सकिएको छ।’

अलीमा व्यावसायिक सर्वेक्षण कर्मीहरूले दोस्रो क्षेत्र मापन गरेपछि केही नेपालीले प्रश्न उठाए र उनीहरूले पुष्टि गरे कि सबै भवनहरू बुराङमा अवस्थित छन्, बाकीले भने।

गाउँ सीमा व्यापार बढाउनका लागि निर्माण गरिएको थियो, र निर्माण प्रक्रियाको क्रममा नेपाली सीमा सैनिकहरुसंग कुनै मतभेद वा विवाद भएको थिएन, उनले भने।

स्थानीय विपक्षी पार्टीले आयोजना गरेको नेपाली निरीक्षण टोलीलाई उद्धृत गर्दै केही सञ्चार माध्यमहरूले उक्त भवनहरू नेपाली भूमि भित्र दुई किलोमिटर भित्र निर्माण भएको र पिलर १२ मा सीमा पार गरेको जानकारी दिए। यद्यपि नयाँ गाउँलाई पिलर ११ र १२ बीच निर्माण गरिएको थियो।

यस विषयमा नजिकका एक स्रोतले शुक्रवार ग्लोबल टाइम्सलाई पिलर ११ र १२ उचाईमा धेरै उच्च र एक अर्कादेखि धेरै टाढा रहेको उल्लेख गरे ।

उनले भने, ‘ यस्तो सम्भावना छ कि नेपाली सर्वेक्षण टोलीले एक प्राविधिक त्रुटि गर्यो। उचिनियाँ र नेपाल सरकारले तीनवटा संयुक्त सीमा निरीक्षण गरेको छ किनभने उनीहरूको सीमा निर्धारित छ र कुनै समस्या भेटिएन।’

चीन र नेपाल बीचको सीमा औपचारिक रूपले सिमित गरीएको छ, र दुई देश बीच कुनै क्षेत्रीय विवाद छैन ।

नेपाली अधिकारीहरूले चीनले नेपालको जग्गा ओगटेको अस्वीकार गरेका छन् ।

यद्यपि केही भारतीय मिडियाले उक्त घटनालाई नेपाली भावनालाई उकास्न लगाएका थिए र केही भारतीय मिडियाले उक्त भवनलाई चीन-भारत सीमा विवादमा जोडे पनि यो सीमान्तिकमा भारतमाथि किनार प्राप्त गर्न चीनको प्रयासको हिस्सा भएको दाबी गरे।

ग्लोबल टाइम्सका अनुसार मुख्य विपक्षी दल नेपाली कांग्रेसले यस घटनालाई जोड दिइरहेको छ, भारत समर्थक शक्तिका रूपमा लिइन्छ।

भारतसँग वास्तवमा नेपालसँग लामो समयदेखि चलिरहेको क्षेत्रीय विवाद छ। भारत सरकारले २०१९ मा नेपालको नयाँ क्षेत्र नक्शामा एउटा विवादित क्षेत्र समावेश गर्‍यो, जसले दुई देशबीच द्वन्द्व उत्पन्न गर्‍यो।

यसको जवाफमा, नेपालले नयाँ नक्शा प्रकाशित गर्‍यो, जसमा कालापानी र अन्य क्षेत्रहरू यसको इलाकामा समावेश थिए।

नेपाल चीन सिमा बिबादबारे चीनका लागि नेपाली राजदूत महेन्द्र बहादुर पाण्डेले सेप्टेम्बरमा ग्लोबल टाइम्सलाई  भारतीय मिडिया पक्षपातपूर्ण हुन सक्छ, वा नक्कली समाचार र प्रचार प्रसार गरेर भ्रममा परेको हुन सक्ने वताएका थिए । चीन र नेपाल बीचको सहकार्य प्राकृतिक र मैत्रीपूर्ण छ, राजदूतले भनेका थिए ।

राजदूतले  चीन र नेपालबीच सीमा विवाद भएको थियो । तर, दुई देशका नेताहरूले १९६० को दशकमा विवाद सुल्झाएका थिए भने भारत र नेपालबीच सीमांकनको विवाद सुल्झिएको छैन।