एजेन्सी । तालिबानसँगको पाकिस्तानको गहिरो मित्रताबारे सायद कुनै रणनीतिकारलाई शंका छैन । यस विषयमा धेरै पुस्तक र लेखहरू लेखिएका छन् । निवर्तमान अफगान सरकारले तालिबानलाई पाकिस्तानको प्रोक्सी भनेर स्पष्ट रूपमा वर्णन गरेको छ । यो कुरा १५ अगस्त २०२१ सम्म १००% सही थियो।

तर, त्यसयता काबुल नदीमा धेरै पानी बगेको छ । पाकिस्तानी मदरसाहरू, अफगानिस्तानको ग्रामीण इलाका र पश्तूनहरूको प्रभुत्व भएको लडाकुहरूको समूह तालिबानले अहिले देशमा शासन गरिरहेको छ। एक विद्रोही समूह भन्दा बढी, तिनीहरू अब एक शासक शक्ति हुन् र समान सम्बन्धको चाहना राख्छन् ।

तालिबानको ढाँचामा परिवर्तन आएपछि पाकिस्तानसँगको सम्बन्धका केही प्रारम्भिक संकेतहरू पनि नयाँ दिशातर्फ अघि बढिरहेका छन् ।

तालिबान र पाकिस्तानको ‘मित्रता’

सेप्टेम्बर ११, २००१ मा अमेरिकामा आतंकवादी हमलापछि पहिलो तालिबान सरकार अमेरिकाद्वारा ध्वस्त भयो । तालिबान लडाकु, नेताहरू अमेरिकी र नेटो सेनाको दबाबमा तितरबितर भएका थिए । उनीहरुमध्ये धेरै पाकिस्तान पुगेका छन् ।

पाकिस्तान अमेरिकाको सहयोगी थियो भन्नु तर, बलुचिस्तान र वजिरिस्तानमा तालिबान लडाकु र ठूला नेताहरू बस्दै आएका थिए भन्ने कटु सत्य हो । तालिबानका हरेक निर्णय कार्यान्वयन गर्ने शक्तिशाली क्वेटा शुराले पनि बलुचिस्तानबाट काम गरिरहेको थियो ।

अफगानिस्तानको अघिल्लो सरकारले तालिवानको पछाडि पाकिस्तान रहेको खुलासा गरेको छ । कथित रूपमा धेरै वरिष्ठ तालिबान नेताहरूले पाकिस्तानको क्वेटा शहरमा शरण लिएका थिए, जहाँबाट उनीहरूले तालिबानलाई निर्देशन दिएका थिए। यसलाई ‘क्वेटा शूरा’ भनिन्थ्यो। पाकिस्तानले आफ्नो अस्तित्वलाई अस्वीकार गर्दै आएको छ ।

अफगानिस्तानको अघिल्लो सरकारका धेरै मन्त्री र उच्च अधिकारीहरूले तालिवानको बढ्दो शक्तिको पछाडि पाकिस्तानको महत्त्वपूर्ण भूमिकाको कुरा गर्दै आएका छन्। तर अफगानिस्तानमा तालिबानले कब्जा गरेपछि पाकिस्तानमा धेरै आशंकाहरू छन्।

अगस्टमा सत्तामा आएपछि मात्र तालिबानले पाकिस्तानको सीमावर्ती आदिवासी इलाकामा सक्रिय ‘तेहरिक-तालिबान पाकिस्तान’ चरमपन्थीहरूलाई रिहा गरेको थियो। बीबीसी हिन्दी