एजेन्सी। चीन र रुसले क्षेत्रीय सुरक्षालाई ध्यानमा राख्दै नयाँ प्लेटफर्म सिर्जना गर्ने प्रस्ताव गरेका छन्। यसलाई ‘क्षेत्रीय सुरक्षा वार्ता फोरम’ भनिएको छ।

चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यी र रूसी समकक्षी सर्गेई लाभ्रोफको दक्षिणी चिनियाँ शहर गुइलिनमा भएको छलफल पछि यो प्रस्ताव आएको हो।

बैठकमा दुई देशका परराष्ट्र मन्त्रीहरूले क्षेत्रीय द्वन्द्वका लागि साना समूह गठन गरेकोमा अमेरिकाबिरुद्द आपत्ति जनाएका छन् ।

यो बैठक मार्च १९ मा युएस-चीन शिखर सम्मेलन र मार्च १२ मा क्वाड शिखर सम्मेलनपछि भएको हो ।

संयुक्त प्रेस विज्ञप्तिमा  ‘दुबै पक्षले यस क्षेत्रका देशहरुका सुरक्षा चिन्ताहरुलाई सम्बोधन गर्न नयाँ सहमति जुटाउन ‘क्षेत्रीय सुरक्षा वार्ता फोरम’ स्थापना गर्ने प्रस्ताव राखे ।’

चीन र रुस पहिले नै शंघाई सहयोग संगठन (एससीओ) को सुरक्षा समूहको हिस्सा छन्, जसमा भारत पनि पर्छ।  उक्त प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले विश्वास गर्दछ कि संयुक्त राज्यले हालका वर्षहरुमा विश्वव्यापी शान्ति र विकासको क्षतिलाई ध्यानमा राख्नुपर्दछ, अन्य देशहरुका घरेलु मामिलामा हस्तक्षेप गर्दै र साना क्षेत्रीय द्वन्द्वका लागि साना समूहहरू रोकिनु पर्छ।’

यस बैठकमा अमेरिकालाई चीन र रुसले पूर्ण रूपमा लक्षित गरेका थिए ।

अमेरिका, जापान, अस्ट्रेलिया र भारत सम्मिलित द क्वाड्रिल्याटरल सेक्युरिटी डायलग (क्वाड) प्रति चीनले आपत्ति जनाउँदै आएको छ।

क्वाड अमेरिका, भारत, जापान र अष्ट्रेलियाबीच एक अनौपचारिक राजनीतिक वार्ता समूह पनि हो।

सन २००७ मा जापानका प्रधानमन्त्री शिन्जो आबेले पहिलो पटक यो प्रस्ताव गरे जसलाई भारत, अमेरिका र अष्ट्रेलियाले समर्थन गरेका थिए। यस पछि, उनीहरूले यस बर्ष एक बैठक गरे।

क्वाडको स्थापना हुनुको कारण चीनको बढ्दो प्रभावलाई रोक्ने भनिएको छ । अमेरिकाले चीनलाई बढ्दो चुनौतीको रूपमा देखेको छ।
दुई देश बीचको व्यापार युद्धबाट बयानबाजी आन्तरिक मामिलामा धेरै पटक खुल्यो।

उही समयमा अस्ट्रेलिया र जापानको पनि दक्षिण चीन सागरमा चीनसँग टकराव छ। भारतसँग चीनसँगको सीमा विवाद धेरै वर्ष पुरानो छ र हालै दुबै देशको सीमाना लद्दाखको सिमानामा आमने सामने छन्।

चार सदस्य देश क्वाड सुरक्षा वार्ताबाट भारत, अमेरिका, अष्ट्रेलिया र जापानको क्षेत्रको एक प्लेटफर्ममा भेला भएका छन्।

शिया देशहरूले सामना गर्नुपर्ने चुनौतीबाट भारत पनि अछूत छैन। अबदेखि भारतको लागि भ्रमको स्थिति छ।

भारत अगाडि पहिलो चुनौती रुसको बारेमा छ। रुस र भारतको सम्बन्धमा धेरै गहनता आएको छ। रुसले जहिले पनि भारतलाई अन्तर्राष्ट्रिय फोरममा समर्थन गरेको छ। उही समयमा भारतले आफ्नो अधिकांश हतियार रूसबाट किनेको छ ।

यद्यपि दुई देशबीचको सम्बन्धमा तनाव लामो समयदेखि देखिन्छ। रुसले चीनसँगको मित्रता बढाउँदै छ र हालसालै पाकिस्तानसँग सैन्य अभ्यास पनि गरिसकेको छ।

उही समयमा अमेरिकाले रसियाबाट एस -४०० मिसाइल प्रणाली किन्न खोजिरहेको छ।

त्यस्तै, इरान र अफगानिस्तान जस्ता देशहरू पनि भारतको नजिक छन्, जुन परिवर्तनकारी समीकरणमा चीनको नजिक पुगेको छ। त्यसकारण यो भारतको लागि गाह्रो अवस्था हुन सक्छ।

बदलिने गठबन्धनहरूको बीचमा, अमेरिका वा चीन पनि अन्य धेरै देशहरूको अगाडि एउटा ठूलो प्रश्न हुनेछ। बिबिसी हिन्दी