एजेन्सी । कोरोना भाइरस महामारी बढेपछि विश्व स्वास्थ्य संगठनले सामाजिक दूरीको साथमा मास्क लगाउने सल्लाह दियो। अधिकांश देशहरूमा कोरोना भाइरसबाट बच्न सार्वजनिक ठाउँमा मास्क लगाउनु अनिवार्य गरिएको छ, तर अब यी मास्कहरूको कारण प्रदूषणको जोखिम बढेको छ।

बिबिसिका अनुसार  धेरै देशहरूको सरकारले डिस्पोजेबल मास्कको सट्टा अझ बढी प्रयोगयोग्य मास्क प्रयोग गर्न मानिसहरूलाई अपिल गरेको छ।

ब्रिटिश लिबरल डेमोक्र्याट्स भन्छन् – ‘ एकल प्रयोग शल्य मास्कले प्लास्टिकको फोहोर ठूलो मात्रामा सिर्जना गरिरहेको छ, जुन वातावरण खतरनाक छ र हामीले वातावरण अनुकूलका विकल्पहरू खोज्नु आवश्यक छ। ‘

डिस्पोजेबल मास्कमा प्लास्टिक हुन्छ, जसले पानी प्रदूषण बढाउँदछ र वन्य जीवनलाई पनि हानि पुर्‍याउँछ। धेरै चोटी मानिसहरूले प्रयोग पछि मास्क फ्याँक्छन् ।

त्यसपछी जनावरहरू र पशुहरूले यसलाई खान्छन्, जुन चिन्ताको विषय हो।  बेलायत सरकारले व्यक्तिगत सुरक्षा उपकरण (पीपीई) फेरि प्रयोग गर्न सकिन्छ कि भनेर अनुसन्धान गरेको थियो।

कोरोना भाइरसको फैलावट रोक्न सार्वजनिक ठाउँमा र यातायातमा अनुहार ढाक्न (डिस्पोजेबल वा पुनः प्रयोगयोग्य) अनिवार्य गरिएको छ। यसका अलावा पसल,  कलेज र स्कूल जस्ता ठाउँमा मास्क लगाउन निर्देशनहरू जारी गरिएको छ।

मास्कको खतरा के हो ?

सर्जिकल डिस्पोजेबल मास्कमा प्राय: प्लास्टिक नै हुन्छ। मानव स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राख्दै मानिसहरूलाई मास्क लगाउन अनुरोध गरिएको छ । समुद्रमा फालिएका सयौं मास्कहरू पनि फेला परेका छन्।

समुद्री तटलाई सफा राख्न ब्रिटेनमा एउटा विशेष अभियान पनि आयोजना गरिएको छ।

उक्त कार्यक्रमको नेतृत्व गर्ने संस्था क्लीन्सीजका प्रमुख लौरा फोस्टर भन्छन , ‘नदीहरू हेर। तपाईले नदीमा बगाएको मास्क देख्नुहुनेछ।’

उनी भन्छिन्, ‘कहिलेकाँही यी मास्कहरू यति उल्टो हुन्छन् कि तिनीहरू जालजस्तै हुन्छन् र जनावरहरू तिनीहरूमा फस्छन्। कहिलेकाँही तीनिहरूले आगोलाई पनि निम्त्याउँछन्। तिनीहरूलाई बायोडिग्रेड गर्न सकिदैन तर टुक्राहरूमा विभाजित गर्न सकिन्छ। यस्तो अवस्थामा समुन्द्रमा माइक्रोप्लास्टिक विस्तार हुन्छ। अगाडि। समुद्रमा प्लास्टिकको बृद्धिले खाद्यलाई प्रत्यक्ष असर गर्नेछ। ‘

मौसम र व्यवसायका प्रवक्ता सारा ओल्लेले बीबीसीलाई भने, ‘हामी हाल कोभिड १९ महामारीको खतराहरूसँग लडिरहेछौं। हामी सबै एक अर्कालाई सुरक्षित राख्न यथासक्दो गरिरहेका छौं र मास्क लगाउनु नै यसको एक हिस्सा हो। तर, यो पृथ्वीलाई क्षति पुर्‍याउने गरी खर्च गर्न हुँदैन । ‘

उनी भन्छिन्, ‘यो एकदम स्पष्ट छ कि एकल प्रयोग मास्कले बेजोड फोहोर पैदा गरिरहेको छ। एकल प्रयोग मास्कको सट्टामा मानिसहरूले पुन: प्रयोग मास्क प्रयोग गर्नुपर्दछ, ताकि वातावरणलाई खतरा नपरोस्।’