एजेन्सी। बुहानकाे लागि अमेरिकी सेनाको नम्वर १० बटालियनमाथि कोरोना भाइरस फैलाएकाे दोष थुपार्न चीनको प्रयासकाै रूपमा ब्रिटेनका प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनका सल्लाहकारहरूले भनेका छन् कि यस विषयमा बेइजिङकाे आकडा ४० काे एक कारकद्वारा तल खसाउन सकिने छ।

कोरोनाभाइरस महामारीको बेलामा चीनको व्यवहारको परिणामस्वरूप अन्तत: बेइजिङसँगको सम्बन्धमा ‘फेरबदल’ हुनेछ, बोरिस जोनसनका घनिष्ट मित्रहरूले चेतावनी दिएका छन्। वरिष्ठ मन्त्रीहरूले सोच्दछन् कि जबसम्म संकटको अन्त्य हुँदैन, तबसम्म चीनमा अन्य राज्य बन्नसक्ने खतरा छ र उनीहरूले कम्युनिष्ट सुपर स्टेटसँग बेलायतको सम्बन्धको तुरुन्त समीक्षाको माग पनि गरिरहेका छन।

प्रधानमन्त्रीले बेलायतको ५ मिलियन नेटवर्कको विशाल स्फेस निर्माण गर्नकाे लागि चिनियाँ प्रविधि विशाल हुवावेसँगको सम्झौता अवरूद्द गर्नकाे लागि नयाँ तवरले मन्त्रिपरिषद्को दबाबको सामना गर्नुपर्नेछ।

चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीले भाइरसको वरिपरिको गलत सूचनाको बिरोध, सुरक्षाको मेडिकल उपकरणको ठूलो मात्रामा निर्यात हुने प्रतिबन्ध र प्रकाेपकाे लागि विशेषज्ञहरुद्वारा दाेषी ठहराइएकाेमा पशुको अधिकार हननको बारेमा सरकारको शीर्ष तहमा एक अर्काबीच रोष छ।

डाउनिंग स्ट्रीटमा विशेष रूपमा चिढचिढाहट छ कि अमेरिकी सेनाको एक प्रतिनिधिमण्डलले झूटो प्रकोपको केन्द्र वुहान शहरमा झूटो आरोप लगाउन खोजेको कारण यसले संकट निम्त्याएको छ।

स्रोतले भन्यो: ‘त्यहाँ घृणित डिसिनफर्मेसन अभियान चलिरहेको छ र यो अस्वीकार्य छ। उनीहरूलाई (चिनियाँ सरकार) थाहा छ कि यो नराम्रो तवरले गलत छ र यसको स्वामित्व लिनु भन्दा पनि उनीहरू झूट फैलाइरहेका छन्। ‘

जोन्सनका वैज्ञानिक सल्लाहकारहरूले चेतावनी दिएका छन् कि कोरोनाभाइरसको संख्याको बारेमा चीनले औपचारिक रूपमा घोषणा गरेको तथ्यांकलाइ १५ देखि ४० गुणा भन्दा कम गर्न सकिन्छ। र

अमेरिकी सेनाको नम्वर १० बटालियनकाे बुझाइ छ की चीनले विश्वभरका अधिकांश देशसँग “सहयाेगकाे शिकारी प्रस्ताव” काे साथ  महामारीको समयमा आफ्नो आर्थिक शक्ति निर्माण गर्न खोजिरहेको छ।

ब्रिटिश विदेश नीतिको प्रमुख समीक्षा कोविड १९ को प्रकोपको कारण स्थागित गरिएको छ र भाइरसको प्रभावको आकलन नभएसम्म रिपोर्ट गरिने छैन। समीक्षा नजिकका एक सरकारी स्रोतले भने: ‘यो पछि कूटनीतिक रेखाचित्र बोर्डमा फिर्ता जानेछ।  पुर्नविचार एक  हो। ‘ अर्को स्रोतले भन्यो: ‘यो सकिएपछि हिसाब गर्नु पर्छ।’

त्यस्ता चिन्ताहरु आज पूर्व टोरी नेता आयन डन्कन स्मिथद्वारा सुनिन्छ। उनी एक अनलाइन पत्रिकामा लेख्दछन्: ‘एकपटक जब हामी यस्तो भयंकर महामारीबाट मुक्त भइ सक्छाै, त्यसपछि याे अति आवश्यक छ कि हामी सबैले त्यो सम्बन्धको बारेमा पुनर्विचार गर्नुपर्दछ र यसलाई धेरै सन्तुलित र इमान्दार  बनाउनु पर्दछ।’

५ जी हुअावेकाे सीमित मात्रमा अनुमति दिने  जोन्सनको निर्णयको आलोचकहरू योजना उल्ट्याउन दबाब दिन परिचालन गरिरहेका छन्।

एक वरिष्ठ क्याबिनेट मन्त्रीले भने: ‘हामी यस पक्षमा उभिन सक्दैनौं, चिनियाँ राज्यको गोपनीयता चाहनालाई विश्वको अर्थतन्त्रलाई बिगार्न दिदैनौं। हामी हुअावे जस्ता कम्पनीहरूलाई मात्र हाम्रो अर्थव्यवस्थामा अनुमति दिदैछौं, तर हाम्रो पूर्वाधारको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा मात्र हुन सक्छ।

‘यसलाई तत्काल समीक्षा गर्नु आवश्यक छ, जस्तो कि कुनै पनि रणनीतिक रूपमा महत्वपूर्ण पूर्वाधार जसले चिनियाँ आपूर्ति श्रृंखलामा निर्भर गर्दछ।’ गएको वर्षको घोषणापत्रमा सम्पूर्ण देशको लागि सुपरफास्ट ब्रॉडब्याण्ड ल्याउने वचन दिएपछि जोनसनले उक्त घाेषणापत्रमा भएकाे परिवर्तनको कडा रूपमा विरोध गरिरहनुभएको छ – र यो  हुअावेबिना समयमा हासिल गर्न गाह्रो हुनेछ।

अलग, ब्रिटेनले पशु अधिकारमा आफ्नो अभिलेख सुधार गर्न चीनलाई आग्रह गर्ने मार्गको नेतृत्व गर्न बढ्दो दबाब दिइरहेकाे छ। एक वरिष्ठ मन्त्रीले भने: ‘हामी सधैं जान्दछौं कि उनीहरूको वन्यजन्तु बजारहरू महामारीको लागि एक विधि हो। चीनले यी तुरुन्त बन्द गर्न आवश्यक छ। यदि उनीहरूले त्यसो गरेनन भने तिनीहरू पेरिहा राज्य हुनेछन्। ‘

बेलायतका डाक्टरहरू, नर्सहरू र अन्य स्वास्थ्यकर्मीहरूले आवाश्यक रूपमा व्यक्तिगत सुरक्षा उपकरण (पीपीई) को अभावमा पनि चीनलाइ योगदान पुर्‍यायो। वुहान र वरपर हुबेई प्रान्तमा महामारीको उचाईमा, चिनियाँ नेताहरूले चीनको कारखानाहरूमा बनेको पीपीईको कमान्डर गरे र निर्यातको लागि तय गरे।

युके सुरक्षा उपकरण फर्म जेएसपीले चीनमा दुई कारखाना रहेको छ ‘सरकारले चिनियाँ सरकारी एजेन्सीहरूको लागि डिस्पोजेबल आरपीई (श्वासप्रश्वास संरक्षण उपकरणहरू) बनाउनु पर्छ’ भनी प्रमुख कार्यकारी मार्क जोनस्टोनले फेब्रुअरी ३ मा ग्राहकलाई पठाएको पत्रमा भनिएको छ। यसका साथै विदेशमा काम गरिरहेका चिनियाँ राज्य-समर्थित कार्यवाहकहरूलाई पश्चिमी देशहरूबाट थोक खरीदका लागि मेडिकल आपूर्तिहरू गर्न निर्देशन दिइयो।

चिनियाँ सरकारको समर्थनमा रहेको ग्रीनल्याण्ड ग्रुपको प्रवासी कार्यालयले ३० लाख मास्क, ७ लाख हाजमत सुट र  ५ लाख जोडी ग्लोभ्स किनेको थियो किनभने यसले भाइरसको फैलाव कम गर्नका लागि सहयोग पुर्‍याएको थियो। सिडनी मोर्निंग हेराल्डले देखेको एक कम्पनी समाचारपत्रका अनुसार चीनमा महत्वपूर्ण चिकित्सा आपूर्तिको अभाव छ।

हाँसउठ्दो कुरा – र आलोचकहरूको लागि, संवेदनशील रूपमा – चीनले अब अन्य देशहरूलाई मास्क र अन्य उपकरणहरू दान गर्न थालेको छ। बैंक अफ चाइनाले आयरल्यान्डमा २ लाख पीपीई  पठाइसकेको छ र चिनियाँ टाइकुन ज्याक माले  ५४ अफ्रिकी देशहरूलाई टेस्ट किट, मास्क र अन्य सामग्री दिएको छ। टोरीका सांसद टम तुगेनधाटले भने: ‘बेइजिङले एक शताब्दीमा सबैभन्दा ठूलो स्वास्थ्य आपतकालिनकाे सामन  गरिरहेको छ र यस खतरकाे भायाभाय विश्वव्यापी छ।’